Προεκλαμψία
Τι είναι η Προεκλαμψία;
Η Προεκλαμψια είναι μια διαταραχή που δημιουργείται μόνο κατά την εγκυμοσύνη και μπορεί να επηρεάσει τη μητέρα και το αγέννητο μωρό της. Η προεκλαμψία παρουσιάζεται με υψηλή αρτηριακή πίεση, συνήθως μετά την 20η εβδομάδα εγκυμοσύνης. Ως τότε μπορεί η πίεση της εγκύου να σημειώνει σταθερή και αθόρυβη άνοδο. Γι αυτό η συστηματική παρακολούθηση της πίεσης στην έγκυο είναι αναγκαία.
Η προεκλαμψία ανήκει σε μια κατηγορία
νοσημάτων , αποκλειστικών για την
εγκυμοσύνη που ονομάζονται συλλογικά
"υπερτασική
νόσος της κύησης" .
Υπερτασική νόσος της κύησης ονομάζεται η παθολογική εκείνη κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από αρτηριακή υπέρταση (επίπεδα αρτηριακής πίεσης ≥ 140 / 90 mmHg), άλλοτε άλλου βαθμού λευκωματουρία και οίδημα και η οποία εμφανίζεται συνήθως σε προχωρημένη κύηση. Πρόκειται για επιπλοκή, η οποία στις βαρύτερες μορφές της προκαλεί σημαντική αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας τόσο του εμβρύου όσο και της μητέρας. Κύηση η οποία επιπλέκεται με υπέρταση χαρακτηρίζεται ως κύηση υψηλού κινδύνου.
Η διαταραχή αυτή, μπορεί να επηρεάσει
πολλά από τα ζωτικά όργανα και να
δημιουργήσει θανάσιμες βλάβες.
Επιφέρει συστολή των αιμοφόρων
αγγείων, με αποτέλεσμα την υψηλή
αρτηριακή πίεση, και τη μείωση της ροής
του αίματος στα ζωτικά όργανα του
οργανισμού όπως το συκώτι, τους
νεφρούς, και τον εγκέφαλο. Όταν
μειώνεται η ροή του αίματος στη μήτρα,
αυτό σημαίνει σημαντικά προβλήματα
για το αγέννητο μωρό, όπως επιβράδυνση
της ανάπτυξης του, μείωση του αμνιακού
υγρού, και αποκόλληση του πλακούντα.
H προεκλαμψία επηρεάζει τουλάχιστον το 5% με 8% όλων των εγκύων. Είναι πιο συνηθισμένη σε γυναίκες που εγκυμονούν για πρώτη φορά. Όσο πιο νωρίς στην εγκυμοσύνη διαγνωστεί η προεκλαμψία, τόσο πιο μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι για τη μητέρα και το μωρό. Αντίθετα εάν διαπιστωθεί αυτή η διαταραχή προς το τέλος της κύησης, τότε η μητέρα και το μωρό ξεπερνούν το κίνδυνο πολύ πιο ανώδυνα. Η προεκλαμψία και άλλες παθήσεις της υπέρτασης, είναι επικίνδυνες για τη ζωή της μητέρας και του μωρού. Σε περίπτωση τέτοιου είδους διάγνωσης, η εισαγωγή στη κλινική ή το νοσοκομείο κρίνεται απαραίτητη για την παρακολούθηση της μητέρας και του αγέννητου μωρού. |
Η προεκλαμψία είναι αποκλειστικά νόσημα της εγκύου . Πρώϊμη
συμπτωματολογία
|
Σε ποιές περιπτώσεις μπορεί να
συμβεί;
Προδιαθεσικοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν την εκδήλωση της επιπλοκής αυτής είναι: Ο τόκος. Στις πρωτοτόκες εμφανίζεται πιο συχνά από ότι σε πολύτοκες. Η ηλικία της μητέρας. Γυναίκες άνω των 35 ετών ή κάτω των 20 διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εκδήλωση της νόσου. Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Η νόσος είναι συχνότερη σε γυναίκες με χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Η πολύδυμη κύηση Ο σακχαρώδης διαβήτης Το υδράμνιο Η τροφοβλαστική νόσος Κύηση εμβρύου με σύνδρομο Down Το κάπνισμα Γυναίκες με προϋπάρχουσες παθήσεις όπως αυτή της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. |
Παθογένεια και
παθοφυσιολογία της νόσου
Συμπτώματα - Διάγνωση
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα και σημεία της υπερτασικής νόσου είναι η αρτηριακή υπέρταση, η λευκωματουρία και το οίδημα. Παρ ότι μπορεί στην αρχή να διαδράμει ασυμπτωματικά, υπάρχουν συμπτώματα τα οποία δεν θα πρέπει να παρερμηνευθούν, μια και συχνά αποτελούν την αρχική εκδήλωση της νόσου, αλλά και είναι ιδιαίτερα δυσοίωνα. Αυτά τα συμπτώματα είναι η μετωπιαία κεφαλαλγία, οι διαταραχές της όρασης και το άλγος του επιγαστρίου. Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί το κυριότερο σημείο και κριτήριο για την διάγνωση της προεκλαμψίας. Πολλές πρωτοτόκες γυναίκες εμφανίζουν μία μικρή αύξηση της αρτηριακής πίεσης κατά το 2ο τρίμηνο της κύησης. Αύξηση όμως της διαστολικής πίεσης κατά 15 mmHg ή της συστολικής κατά 30 mmHg συνδέεται με την εμφάνιση της νόσου. Η εμφάνιση του οιδήματος, αν και είναι φυσιολογικό εύρημα στις περισσότερες γυναίκες κατά την κύση, αποτελεί πολλές φορές σημαντικό προγνωστικό σημείο της νόσου. Το οίδημα συνήθως γενικεύεται ταχύτατα και είναι ιδιαίτερα εμφανές στο πρόσωπο, στα άνω και στα κάτω άκρα. Το οίδημα οφείλεται στην υπολευκωματιναιμία, είναι ζυμώδες και αφήνει εντύπωμα κατά την εφαρμογή πίεσης. Η απότομη αύξηση του σωματικού βάρους σε διάστημα 1-2 ημερών αυξάνει τις υποψίες για την εμφάνιση της νόσου.
Η εμφάνιση του οιδήματος, αν και είναι
φυσιολογικό εύρημα στις περισσότερες
γυναίκες κατά την κύση, αποτελεί
πολλές φορές σημαντικό προγνωστικό
σημείο της νόσου. Το οίδημα συνήθως
γενικεύεται ταχύτατα και είναι
ιδιαίτερα εμφανές στο πρόσωπο, στα άνω
και στα κάτω άκρα. Το οίδημα οφείλεται
στην υπολευκωματιναιμία, είναι
ζυμώδες και αφήνει εντύπωμα κατά την
εφαρμογή πίεσης. Η απότομη αύξηση του
σωματικού βάρους σε διάστημα 1-2 ημερών
αυξάνει τις υποψίες για την εμφάνιση
της νόσου.
Η πρωτεϊνουρία εμφανίζεται αργότερα από την υπέρταση και συνήθως μετά την ανάπτυξη του οιδήματος, όταν πλέον η νόσος έχει εγκατασταθεί. Η εμφάνιση της κεφαλαλγίας αποτελεί συχνό σύμπτωμα της βαριάς μορφής της νόσου. Έχει συνήθως μετωπιαία εντόπιση και δεν υποχωρεί με την λήψη απλών αναλγητικών. Η εμφάνιση επιγαστρικού άλγους ή, συνηθέστερα, άλγους στο δεξιό υποχόνδριο είναι συχνό σύμπτωμα, ιδιαίτερα σε σοβαρές μορφές της νόσου και χαρακτηριστικά σε περιπτώσεις συνδρόμου H.E.L.L.P. Οφείλεται συνήθως σε ισχαιμία του ήπατος ή σε διόγκωση της ηπατικής κάψας, λόγω του οιδήματος και της αιμορραγίας. Η διάγνωση της υπερτασικής νόσου της κύησης γίνεται όταν σε δύο διαφορετικές ημέρες και με την γυναίκα σε κατάσταση ψυχικής ηρεμίας ανευρίσκεται διαστολική αρτηριακή πίεση μεγαλύτερη από 90 mmHg.
Η νόσος, με βάση την αύξηση της πίεσης,
μπορεί να διακριθεί στην:
Επιπλοκές Η υπερτασική νόσος της κύησης συνδέεται με την εμφάνιση επιπλοκών τόσο από την μητέρα όσο και από το έμβρυο. Οι επιπλοκές εμφανίζονται συνήθως σε σοβαρές μορφές της νόσου. Οι μητρικές επιπλοκές, που μπορούν να εμφανισθούν, συνίστανται κυρίως στην εμφάνιση αποκόλλησης του πλακούντα, αιμόλυσης, εγκεφαλικής αιμορραγίας, ηπατικών και νεφρικών βλαβών . Όσον αφορά στο έμβρυο, η ελάττωση της αιματικής ροής συνδέεται με αυξημένη συχνότητα προώρου τοκετού, υπολειπόμενης ανάπτυξης ή ακόμη και με ενδομήτριο θάνατο. |
Μέτρια προεκλαμψία
Σοβαρή προεκλαμψία
Αν η μεγάλη αρτηριακή πίεση υπερβαίνει
τα 160 mmHg και έχετε υψηλή πρωτεϊνουρία (μεγαλύτερη
από 5 mg το 24ωρο), καθώς καιολιγουρία (λίγα ούρα), τότε
είναι σχεδόν σίγουρο ότι πάσχετε από
βαριάς μορφής προεκλαμψία και πρέπει
να εισαχθετε στο μαιευήριο για
παρακολούθηη.
|
Μητρικές Επιπλοκές
Οι μητρικές επιπλοκές της
προεκλαμψίας εξαρτώνται πάντα από τη
βαρύτητα της νόσου . Οι σοβαρότατες
επιπλοκές που αναφέρονται παρακάτω
ΔΕΝ είναι απίθανες . Κάθε μια από αυτές
εμφανίζεται με μια σταθερή συχνότητα ,
μικρή μεν , υπαρκτή δε .
Η βαρύτητα της νόσου καθορίζει και καθορίζεται από την βαρύτητα της επιπλοκής , και συνήθως εξαρτάται από το μέγεθος της υπέρτασης και της πρωτεϊνουρίας . ΔΕΝ μπορούμε πάντα να προβλέψουμε πότε θα επιδεινωθεί η προεκλαμψία . Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που νοσηλεύτηκαν με κώμα από προεκλαμψία στις 23 εβδομάδες κύησης (προσωπική εμπειρία από μεγάλο μαιευτήριο των αθηνών , γυφτοπούλα 17 ετών) και η μοναδική θεραπεία ήταν η καισαρική τομή και η διακοπή της κύησης ! Δεν είναι όλες οι μητρικές επιπλοκές θανατηφόρες . Τις περισσότερες περιπτώσεις η κατάσταση αντιμετωπίζεται . Εκείνο όμως που πρέπει να γνωρίζει η μέλλουσα μητέρα είναι ότι χρειάζεται επικοινωνία με τον γιατρό της και συχνή μέτρηση της πίεσης . ΔΕΝ πρέπει η συγκεκριμένη έγκυος να αφεθεί στην φροντίδα της φύσης . Οι μητρικές επιπλοκές είναι : Εκλαμψία με επιληπτικές κρίσεις Εγκεφαλικό επεισόδιο (μπορεί να επιφέρει κώμα ή και θάνατο) Νεφρική δυσλειτουργία εώς και ανεπάρκεια Αποκόλληση πλακούντα με ακατάσχετη αιμορραγία (θάνατος μητέρας και κυήματος) Ηπατική ανεπάρκεια Ρήξη ήπατος Αιμόλυση Ικτερο της μητέρας Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς και τύφλωση (από υψηλή αρτηριακή πίεση) |
Η προεκλαμψία δεν έχει μπέσα . Μπορεί να χειροτερέψει στο εκατονταπλάσιο μέσα σε ένα εξάωρο ... Ιδιαίτερα δέ όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία εγκυμοσύνης . |
Εμβρυϊκές επιπλοκές
Οι εμβρυϊκές επιπλοκές είναι :
Πρόωρος τοκετός (με τοκετό ή καισαρική τομή) Ενδομήτριος καθυστέρηση της ανάπτυξης Ολιγάμνιο Αποκόλληση πλακούντα και ενδομήτριος θάνατος |
Πρόληψη (;)
Μια και οι περισσότερες έγκυες
γυναίκες είναι ασυμπτωματικές στα
αρχικά στάδια της νόσου, καθίσταται
απαραίτητος ο τακτικός έλεγχος,
ιδιαίτερα σε εκείνες οι οποίες
εμφανίζουν προδιάθεση για την
εμφάνιση της νόσου.
Η αιφνίδια αύξηση του σωματικού βάρους ή της διαστολικής αρτηριακής πίεσης, ιδιαίτερα κατά το δεύτερο ήμισυ της κύησης, αποτελεί ένδειξη εμφάνισης της νόσου. Κάθε έγκυος γυναίκα θα πρέπει να εξετάζεται τουλάχιστον μία φορά τον μήνα και τακτικότερα μετά την 32η εβδομάδα της κύησης με έλεγχο του σωματικού βάρους, της αρτηριακής πίεσης και με τον απαραίτητο εργαστηριακό έλεγχο.
Για την πρόληψη της νόσου, ιδιαίτερα
στις γυναίκες με προδιάθεση, έχει
χρησιμοποιηθεί η ασπιρίνη σε
ορισμένες περιπτώσεις, όπως π.χ. όταν
υπάρχει αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο. Η
ασπιρίνη δρα ως αναστολέας της
δραστηριότητας της κυκλο-οξυγενάσης
και της συνάθροισης των αιμοπεταλίων.
Η χαμηλή δόση της ασπιρίνης αναστέλλει
την σύνθεση της θρομβοξάνης Α2. Έτσι,
συστήνεται σε γυναίκες με
οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό
προεκλαμψίας ή εκλαμψίας η λήψη
ασπιρίνης σε δόση 60 mg/ημέρα από την 16η
εβδομάδα της κύησης μέχρι τον τοκετό.
Παρακολούθηση της υπερτασικής
εγκύου
Η εγκατάσταση της υπερτασικής νόσου είναι δυνατόν να συνδεθεί με την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών, τόσο από την μητέρα, όσο και από το έμβρυο. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η παρακολούθηση της κλινικής κατάστασης της μητέρας, καθώς και της λειτουργίας του πλακούντα. Για την σωστή παρακολούθηση και εκτίμηση της κατάστασης της υπερτασικής εγκύου πρέπει να γίνονται τα εξής: Ημερήσια καταγραφή των διακυμάνσεων της αρτηριακής πίεσης Η αρτηριακή πίεση παρουσιάζει φυσιολογικά πτώση κατά το πρώτο ήμισυ της κύησης, ενώ κατά την διάρκεια του 3ου τριμήνου επανέρχεται στα προ της κύησης επίπεδα. Είναι απαραίτητος ο τακτικός έλεγχος της συστολικής και διαστολικής πίεσης. Έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας Θα πρέπει να ελέγχεται τακτικά η ποσότητα των αποβαλλομένων ούρων και να γίνεται προσδιορισμός των αποβαλλομένων πρωτεϊνών. Έλεγχος της ουρίας, της κρεατινίνης και του ουρικού οξέος Σε περιπτώσεις βαριάς προεκλαμψίας εμφανίζουν σημαντική αύξηση. Έλεγχος του πηκτικού μηχανισμού Στην βαριά υπερτασική νόσο παρατηρείται ελάττωση του αριθμού των αιμοπεταλίων καθώς και κατανάλωση των παραγόντων της πήξης.
Τέλος, η προεκλαμψία είναι δυνατόν να
οδηγήσει σε δυσλειτουργία του
πλακούντα και επομένως είναι
σημαντική η παρακολούθηση της
λειτουργίας του και η εκτίμηση της
εμβρυϊκής ανάπτυξης. Μέθοδοι που
χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό
είναι:
Το βιοφυσικό προφίλ του εμβρύου Περιλαμβάνει τον υπερηχογραφικό έλεγχο των κινήσεων του εμβρύου, τις αδρές κινήσεις του σώματος, τον καρδιακό ρυθμό και την εκτίμηση της ποσότητας του αμνιακού υγρού. Διαδοχικές υπερηχογραφικές μετρήσεις Η εκτίμηση της αμφιβρεγματικής διαμέτρου, της περιμέτρου της κοιλίας και του μήκους του μηριαίου οστού χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της εμβρυϊκής ανάπτυξης. H Doppler Υπερηχογραφία Εκτιμάται η αιματική ροή στα μητρικά και εμβρυϊκά αγγεία. Το καρδιοτοκογράφημα Η εκτίμηση του καρδιακού εμβρυϊκού ρυθμού και της δραστηριότητας της μήτρας παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση του εμβρύου. |