Ο γεννητικός έρπης είναι μια νόσος που μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή και όχι μόνον , και οφείλεται στους ιούς HSV-1 και HSV-2. Οι περισσότερες περιπτώσεις του γεννητικού έρπητα προκαλούνται από τον ιό τύπου 2 . Και ο HSV-1 μπορεί να προκαλέσει έρπη γεννητικών οργάνων αλλά τις περισσότερες φορές προκαλέι λοιμώξεις του στοματος και των χειλέων του προσώπου (επιχείλιος έρπης) .

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν συμπτώματα από την ερπητική λοίμωξη . Οταν όμως τα συμπτώματα εμφανιστούν συνήθως πρόκειται για 1 ή περισσότερες κοκκινωπές φυσαλίδες γύρω από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό . Οι φυσαλίδες σπάνε , αφήνοντας ανοικτό τό δέρμα και έτσι η περιοχή αυτή είναι επιρρεπής σε λοιμώξεις απο μικρόβια (π.χ. σταφυλόκοκκο και στρεπτόκοκκο) ενώ προκαλείται ταυτόχρονα φαγούρα (κνησμός) . Αυτά τα σημεία μπορεί να κάνουν και ένα μήνα να θεραπευτούν (περισσότερη ζημιά γίνεται από το ξύσιμο και την επιμόλυνση με βακτήρια) , αλλά τελικά φεύγουν μόνα τους χωρίς να αφήσουν ουλή ή σημάδι . Η νόσος μπορεί να επιστρέψει μόνη της (δηλαδή χωρίς να υπάρχει κανενός είδους επαφή) μήνες ή και χρόνια αργότερα , αλλά είναι σίγουρα πιο ομαλή , με λιγότερο πόνο , μικρότερη δερματική έκταση και μικρότερη χρονική διάρκεια συμπτωμάτων .

Ο ιός του έρπητα παραμένει στο σώμα για πάντα . Οι κλινικές εκδηλώσεις του , πέραν της πρώτης προσβολής , είναι σαφέστατα ελαφρύτερες . Θεωρητικά , μπορείτε να μεταδώσετε τον ιό σε άλλους ανθρώπους ακόμα και αν δεν έχετε συμπτώματα .

Οι πληροφορίες που εμπεριέχονται σε αυτή την σελίδα δεν έχουν σκοπό να αντικαταστήσουν τον ιατρό σας , ούτε φυσικά να σας κάνουν ειδικούς στον έρπη .Η διαφοροδιάγνωση με την δερματική επισκόπηση μπορεί να σας ξεγελάσει . Υπάρχουν και άλλα νοσήματα στην περιγεννητική περιοχή που μοιάζουν πάρα πολύ με τις δερματικές βλάβες του έρπητα . Η καλύτερη συμβουλή είναι να επισκεφτείτε τον ιατρό σας και ενδεχομένως να ελεγχθείτε και με μια καλλιέργεια κολπικού υγρού και για άλλα νοσήματα . Μην προσπαθείτε να γίνετε ιατροί από το internet .

Πόσο συχνός είναι ο γεννητικός έρπης ;

Είναι πολύ συχνός . Από 200 εκατομμύρια αμερικανούς , τα 45 εκατομμύρια ηλικίας πάνω από 12 έτη έχουν Ερπητα γεννητικών οργάνων (εννοείται ότι σε κάποια στιγμή της ζωής τους είχαν κάποια συμπτώματα , τα οποία μπορεί και να πέρασαν απαρατήρητα , όχι ότι 45 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν φυσαλίδες και φλύκταινες στα γεννητικά τους όργανα !) . Αυτό αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό περίπου 25% , δηλαδή ένας άνθρωπος στους 5 ! Γενικά η ερπητική οροθετικότητα είναι πάρα πολύ συχνή , και ιδιαίτερα στις γυναίκες που μπορούν να κολλήσουν ευκολότερα από τους άντρες .

Πως μεταδίδεται ;

Με απλή επαφή των προσβεβλημένων επιφανειών σε τμήμα δέρματος ή βλεννογόνου (όπως ο κόλπος ή η στοματική κοιλότητα) στις οποίες υπάρχουν μικρές ασυνέχειες (μικροτραυματισμοί , που λύνουν τη συνέχεια του δέρματος ή βλεννογόνου σε μικροσκοπικό επίπεδο) . Γενικά , μπορούμε να πάθουμε έρπη (είτε HSV1 είτε HSV2) χωρίς να έρθουμε σε σεξουαλική επαφή . Γι’αυτό και η διάδοση των ιών αυτών είναι μεγάλη .

Ποιά είναι τα συμπτώματα του γεννητικού έρπητα ;

Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλλουν από άτομο σε άτομο . ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΙ , διότι ποτέ δεν πέρασαν τις βαριές εκδηλώσεις της νόσου . Προκειται μάλλον για ανθρώπους με ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα . Αλλά όταν τα συμπτώματα εκδηλωθούν , συνήθως με την πρωτη προσβολή , τότε αυτά μπορεί ναι είναι έντονα .

· Φαγούρα και αίσθημα κάυσου
· Πυρετός ή και συμπτώματα ιώσεως
· Λεμφαδενοπάθεια (πρησμένοι και επώδυνοι βουβωνικοί / τραχηλικοί λεμφαδένες)
· Πονος στα γεννητικά όργανα ή ακόμα και στα πόδια
· Κολπική έκκριση

Μέσα σε μερικές μέρες (7-21) αρχίζουν να εμφανίζονται οι φυσαλίδες στο σημείο που ο ιός έχει μπεί για πρωτη φορά . Το πότε ακριβώς θα εμφανιστούν οι φυσαλίδες εξαρτάται από πολλούς παράγοντες , ένας από τους οποίους είναι το μήκος του νευράξονα που πρέπει να διανύσει ο ιός για να πάει στο σώμα του νευρικού κυττάρου και μετά να γυρίσει στο δέρμα .

Μετά από μερικές μέρες οι φυσαλίδες ξηραίνονται και μπορεί να μετατραπούν από τον κνησμό σε φλεγμονώδη μικροβιακή δερματοπάθεια (ακριβώς το ίδιο πράγμα που φοβόμαστε στα παιδάκια με την ανεμοβλογιά) .

Οπως αναφέρθηκε , υπάρχουν άνθρωποι (οι περισσότεροι) που δεν έχουν καθόλου συμπτώματα ! Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να μεταδώσουν τον ιό . Γενικά όμως δεν μπορύμε να έλεγχουμε κάθε ασυμπτωματικό άνθρωπο για την παρουσία έρπητα , οπότε δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν πρόκειται να κολλήσουμε ή όχι . Και επίσης , δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει διείσδυση . Ενας έρπητας τύπου 1 στο χείλος του προσώπου μπορεί κάλλιστα να μεταφερθεί στο αιδοίο ή τον κόλπο με την διαμεσολάβηση των δακτύλων .

Γενικά , οι άνθρωποι που γνωρίζουν ότι έχουν ιό του έρπητα , οφείλουν να προφυλάσσουν τους συντρόφους τους κατά την πρώτη προσβολή ή και κατά τις πρώτες υποτροπές (εάν αυτές υπάρξουν ποτέ) .

Μερικά χαρακτηριστικά των ιών Ερπητα 1 και 2

Α) Είναι σχεδόν αδύνατον να διαφοροδιαγνωστούν μεταξύ τους μόνο με την κλινική εικόνα . Χρειάζεται εργαστηριακός έλεγχος .
Β) Η διάρκεια της γεννητικής βλάβης είναι μεγαλύτερη για τον Ερπητα-2
Γ) Η υποτροπή για τον έρπητα-1 είναι σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών ενώ για τον έρπητα-2 , είναι 83 μέρες (όλα αυτά χωρίς θεραπεία) .
Δ) Ο λόγος υποτροπών ανά έτος είναι 0,24 για τον έρπητα-1 ( δηλαδή 0,24 υποτροπές ανά έτος , δηλαδή 2,4 υποτροπές ανά δεκαετία) ενώ για τον έρπητα-2 είναι 3,9 υποτροπές ανά έτος , δηλαδή περίπου 4 φορές τον πρώτο χρόνο μετά την πρωτολοίμωξη (όλα αυτά χωρίς θεραπεία) .
Ε) Η έκκριση του ιού σε ενεργή πρωτοπαθή βλάβη είναι 15% στον έρπητα-1 και 85% στον έρπητα-2 , δηλαδή ο έρπητας-2 «κολλάει» περισσότερο .
Στ) Η έκκριση του ιού σε υποτροπές είναι 2% στον έρπητα-1 και 98% στον έρπητα-2 , δηλαδή ο έρπητας-2 «κολλάει» περισσότερο ακόμα και στις υποτροπές του (όλα αυτά χωρίς θεραπεία) .

Μάλλον είχα πάθει έρπη πριν 10 χρόνια και τώρα έχω μια μικρή ενόχληση . Τι να κάνω ;

Πρέπει να γίνει μια γυναικολογική εξέταση για να καθοριστεί αν προκειται για υποτροπή έρπητα ή τίποτε άλλο . Είναι καλύτερο να γίνει άμεσα , με την έναρξη των συμπτωμάτων για να υπάρξει ενδεχομένως μια σαφέστερη κλινική εικόνα . Οι υποτροπές μπορεί να είναι ελάχιστα ενοχλητικές και οι δερματικές βλάβες σχεδόν ανύπαρκτες οπότε η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη . Δεδομένου του γεγονότος ότι οι ημέρες που μεταδίδεται ο ιός στις υποτροπές είναι κατά μέσον όρο 4,3 η μεταδοτικότητα χρονικά είναι μικρή . Εκείνο που μπορεί να γίνει είναι να ληφθεί zovirax ή valtrex για μια εβδομάδα και να αποφευχθούν οι επαφές για 10-12 μέρες . Το σημαντικό είναι να αποκλειστούν άλλες αιτίες φλεγμονής . (αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρότερα προβλήματα όπως χλαμυδια , ηπατίτιδα , HIV κλπ) .

Πως μπορώ να ξέρω με βεβαιότητα ότι έχω έρπητα γεννητικών οργάνων ;

Κλασσικά η διάγνωση γίνεται με οπτική εξέταση των δερματικών βλαβών . Η απόλυτη διάγνωση γίνεται με ανίχνευση του DNA του ιού από την βλάβη . Σε μερικές περιπτωσεις η ανίχνευση DNA αποτυγχάνει διότι οι ασθενείς προσήλθαν σε δεύτερη ή Τρίτη προσβολή ή επειδή δεν μπορεί να ληφθεί ποιοτικό δείγμα διότι η βλάβη έχει ήδη θεραπευτεί από τον έρπητα και εκεί υπάρχουν μόνο δερματικά μικρόβια . Υπάρχουν επίσης αιματολογικές εξετάσεις οι οποίες ελέγχουν την παρουσία αντισωμάτων για τους HSV-1 και HSV-2 , και αυτές οι εξετάσεις μπορούν να μας πληροφορήσουν για την ανοσολογική κατάσταση του ατόμου απέναντι στους ιούς αυτούς και για το αν πρόκειται για προσφατη ή παλαιά λοίμωξη . Γενικά πρόκειται για ακριβά τέστ . Το τεστ DNA λαμβάνεται από το γυναικολόγο , ενω οι ανοσολογικές έξετάσεις είναι απλές εξετάσεις αίματος . Απαιτείται η εκτέλεσή τους .

Φυσική Ιστορία ερπητικής λοίμωξης

• Βλενογοννοδερματική έκθεση (δηλαδή επαφή τμήματος δέρματος που έχει ήδη ένα μικρό τραυματισμό , ή βλεννογόνων όπως του τραχήλου της μήτρας , του κόλπου , του στόματος κλπ)

• Πρωτολοίμωξη συμπτωματική ή ασυμπτωματική . Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει , κάποιοι άνθρωποι νοσούν χωρίς συμπτώματα , χωρίς πόνο , χωρίς εμφανείς δερματικές βλάβες (ή πολύ μικρές) .

• Παραμονή σε νευρώνες αισθητικών/αυτονόμων νωτιαίων γαγγλίων ιερών νεύρων (ο ερπητοιός ακολουθεί τον άξονα του νέυρου και αποθηκεύεται στο σώμα του νευρικού κυττάρου)

• Περιοδικές υποτροπές

•¨Νοσηρότητα : Πόνος (νευραλγία - ισχιαλγία, άλγος στην οσφύ ή το περίνεο), δυσφορία, erythema multiforme . Σε 180 ημέρες υποτροπή 80% με HSV2 και 40% με HSV1

Κοινοί εκλυτικοί παράγοντες:

• Τραύμα π.χ. σεξουαλική επαφή, υπεριώδης ακτινοβολία, έμμηνος ρύση, λοίμωξη ή άλλη νόσος, ψυχολογικό στρες.
• Σε μερικά άτομα ο έρπης είναι ένα χρόνιο υποτροπιάζον πρόβλημα που μπορεί να διαρκεί εφ’ όρου ζωής.
• Mεγάλη ψυχολογική νοσηρότητα της νόσου (υποκειμενικοί παράγοντες)

Οι εξετάσεις είναι ακριβές . Γιατί να τις κάνω ;

α) Είναι απολύτως απαραίτητες στην εγκυμοσύνη ή σε σχεδιασμό εγκυμοσύνης .
β) Είναι σωστή ιατρική πρακτική να αιτιολογείται και να τεκμηριώνεται η λήψη φαρμάκων .Η θεραπεία συνίσταται σε αντι-ιικά φάρμακα που καταστέλλουν τον ιό , τα οποία πρέπει να ληφθούν για κάποιο χρονικό διάστημα και δεν είναι αμοιρα παρενεργειών (δεν πρόκειται για απλές αντιβιώσεις) . Είναι χαζό και επικίνδυνο να λαμβάνει κάποιος zovirax ή valtrex για μικροβιακή κολπίτιδα !

γ) Τα φάρμακα αυτά θα χρησιμοποιηθούν και σε ενδεχόμενες υποτροπές για μία ή δύο εβδομάδες . Η κλινική εικόνα δεν θα είναι η ίδια (σαφέστατα λιγότερο έντονη) και αυτό το γεγονός μπορεί να οδηγήσει σε αμφισβήτηση της πρώτης διαγνώσεως , πράγμα που δεν θα αμφισβητηθεί αν έχουν γίνει οι εξετάσεις .

δ) Η παρακολούθηση της ανοσολογικής ανταπόκρισης (και επομένως της μεταδοτικότητας) δεν μπορεί να γίνει με ακρίβεια εάν δεν υπάρχουν αρχικές εξετάσεις .

ε) Ο κίνδυνος για την μετάδοση στο νεογνό δεν μπορεί να υπολογιστεί .

ζ) Χωρίς εξετάσεις δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν είστε μεταδοτική είτε για το σύντροφο είτε για έγκυες γυναίκες , είτε για παιδιά .

Ποια είναι η θεραπεία για τον έρπη γεννητικών οργάνων ;

Η θεραπεία συνίσταται σε αντι-ιικά φάρμακα που καταστέλλουν τον ιό , δεν τον εξαλείφουν όμως από το σώμα . Τα φάρμακα αυτά μπορούν να κάνουν την πρώτη προσβολή ομαλότερη , και να μειώσουν τις υποτροπές . Μπορούν επίσης να μειώσουν την έκταση της νόσου , από αυτό-μόλυνση (μεταφορά του ιού σε άλλα τμήματα του σώματος από τον ίδιο τον ασθενή) .

Υπάρχει εμβόλιο για τους ιούς HSV 1/2 ;

Οχι . Το μόνο εμβόλιο που υπάρχει για έναν συναφή ιό που ανήκει στην ίδια οικογένεια (ερπητοιοί) είναι το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς , το Varivax . Αλλά αυτό αναφέρεται σε συναφή ιό που ονομάζεται Varicella-Zoster και όχι στους HSV (Herpes Simplex Viruses) .

Αντιμετώπιση υποτροπών του έρπη

Ανυπαρξία 100% αποτελεσματικής θεραπείας/ίασης

1. Υποστηρικτική θεραπεία
• Μαλακτικά ή τοπικά αντιβιοτικά
• Αναλγησία

2. Θεραπεία υποτροπών ανά επεισόδιο

Κατασταλτική θεραπεία υποτροπών του έρπη

Η κατασταλτική θεραπεία δίδεται για να μην υποτροπιάσει η νόσος . Συνίσταται σε καθημερίνη χορήγηση κάποιου από τα αναφερόμενα φάρμακα . Ανοσοεπαρκείς θεωρούνται οι ασθενείς που έχουν επαρκές ανοσοποιητικό σύστημα , δηλαδή δεν πάσχουν από άλλη βαρειά νόσο και δεν λαμβάνουν μεγάλες δόσεις κορτιζόνης .

Μείωση ασυμπτωματικής διασποράς ιού μετά την πρωτολοίμωξη (μη εγκεκριμένη χρήση) χ 1 έτος Βαλακυκλοβίρη 1g OD. Martens et al, Infectious Diseases in Obstetrics and Gynecology 2009

Μείωση κλινικής μετάδοσης ιού μετά την πρωτολοίμωξη (μη εγκεκριμένη χρήση) χ 1 έτος Βαλακυκλοβίρη. Handsfield et al, Sexually Transmitted Diseases 2007

Κατασταλτική θεραπεία Για Ανοσοεπαρκείς ασθενείς

• Aκυκλοβίρη 400mg per os δις ημερησίως
• Βαλακυκλοβίρη 500mg per os άπαξ ημερησίως
• Βαλακυκλοβίρη 1000mg per os άπαξ ημερησίως
• Φαμκυκλοβίρη 250mg per os δις ημερησίως
Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, CDC 2006

Ποιοι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν κατασταλτική θεραπεία;

Κριτήριο εν χρήσει: >6 επεισόδια ανά έτος (μείωση 70-80%) 1/3 ασθενών
• Ο ασθενής μπορεί να λάβει κατασταλτική θεραπεία με λιγότερα επεισόδια ανά έτος αν ο δερματολόγος / γυναικολόγος της το κρίνει ορθό
• Καλή συνεργασία με τον ασθενή

Κατασταλτική θεραπεία έρπητα γεννητικών οργάνων

Ακυκλοβίρη

Συνολική ημερήσια δόση 800mg

Ακυκλοβίρη 200mg QID
Ακυκλοβίρη 400mg BID

• Μεγάλη εμπειρία - μακροχρόνια χορήγηση μέχρι και 11 χρόνια

• Εγκεκριμένο για παιδιά

• Αντοχή < 0,5% ανοσοεπαρκείς

• Αντοχή ~5% ανοσοκατεσταλμένοι

Bαλακυκλοβίρη

Βαλακυκλοβίρη 250mg BID
Βαλακυκλοβίρη 500mg ΟD
Βαλακυκλοβίρη 1000mg ΟD
• Προφάρμακο ακυκλοβίρης - αυξημένη βιοδιαθεσιμότητα
• Βαλακυκλοβίρη ισοδύναμη κλινικά με Ακυκλοβίρη
• Δόση 500mg ΟD ικανοποιητική σε <10 υποτροπές ανά έτος
• Σε >10 υποτροπές ανά έτος συνιστάται δόση 1g

Φαμκυκλοβίρη

Φαμκυκλοβίρη 250mg BID
Προφάρμακο πενκυκλοβίρης - αυξημένη βιοδιαθεσιμότητα
Φαμκυκλοβίρη ισοδύναμη κλινικά με Ακυκλοβίρη

Επιδημιολογικά μέτρα

Χρήση προφυλακτικών
Αποχή σε περιόδους ενεργού νόσου
Πληροφόρηση του ασθενούς για τη φυσική πορεία της νόσου
Πληροφόρηση του ασθενούς για ασυμπτωματική διασπορά ιού
Πληροφόρηση του ασθενούς για τους νεογνικούς κινδύνους
Αναφέρεται μετάδοση του ιού υπό κατασταλτική θεραπεία

Παρενέργειες αντιερπητικών φαρμάκων

Αξιοσημείωτα ασφαλή φάρμακα ! Εμπειρία άνω των δέκα ετών έχει δείξει ότι η κατασταλτική χορήγηση ακυκλοβίρης, βαλακυκλοβίρης και φαμκυκλοβίρης είναι γενικά ασφαλής και δεν έχει δείξει αξιοσημείωτη τοξικότητα. O φόβος ανάπτυξης αντοχής απεδείχθει ανεδαφικός

• Νεφροτοξικότητα
• Σύγχυση, τρόμος, σπασμοί με ενδοφλέβια ακυκλοβίρη
• Ουραιμικό-αιμολυτικό σύνδρομο / αιμολυτική θρομβοπενική πορφύρα σε ασθενείς HIV, μεταμοσχευθέντες που λαμβάνουν Βαλακυκλοβίρη >8g ημερησίως
Δεν αναφέρονται αξιοσημείωτες αλληλεπιδράσεις

Κατασταλτική θεραπεία: Βαλακυκλοβίρη ή Φαμκυκλοβίρη;

Μετα-ανάλυση : Ακυκλοβίρη, Bαλακυκλοβίρη, Φαμκυκλοβίρη έδωσαν παρόμοια αποτελέσματα
• Καμία διαφορά 500/1000mg βαλακυκλοβίρη
• 500 OD Φαμκυκλοβίρη αναποτελεσματική
• Μία φορά ημερησίως μόνο η Βαλακυκλοβίρη αποτελεσματική
Lebrun-Vignes et al. J Am Acad Dermatol 2007; 57:2.

Απευθείας σύγκριση: Ισοδύναμα κλινικά αλλά η βαλακυκλοβίρη λίγο καλύτερη στην ασυμπτωματική διασπορά του ιού HSV2 (1,2% έναντι 3,2% μέρες)
Επιφύλαξη όταν δίδεται σε οροθετικό μέλος ζευγαριού με σκοπό τη μείωση της μετάδοσης Wald et al. Comparative Efficacy of Famciclovir and Valacyclovir for Suppression of Recurrent Genital Herpes and Viral Shedding. Sexually Transmitted Diseases 2006; 33:9.
Μείωση αριθμού (κλινικών) υποτροπών (συμπτώματα, πόνος, δυσαρέσκεια κ.ά.) Μείωση τάξης 80% .

Κατασταλτική θεραπεία: Τι επιτυγχάνεται

• Μείωση της μεγάλης ψυχολογικής νοσηρότητας/επιβάρυνσης της νόσου (υποκειμενικοί παράγοντες)
• Μείωση επισκέψεων στον ιατρό/οικονομία
• Μείωση ασυμπτωματικής διασποράς ιού Μείωση τάξης 75-80%
• Μείωση μετάδοσης ιού Μείωση τάξης 48% με βαλακυκλοβίρη

Ελάττωση μετάδοσης ιού κατά την κατασταλτική θεραπεία

• Mείωση της ασυμπτωματικής διασποράς του ιού, ακυκλοβίρη, βαλακυκλοβίρη, φαμκυκλοβίρη. Wald A, et al. Ann Intern Med 1996; 124:8–15.

• Παραμονή κάποιου ποσοστού ασυμπτωματικής διασποράς του ιού. Bowman CA, et al.Int J STD AIDS 1990; 1(3):174–177.

• 1494 μονογαμικά ετεροσεξουαλικά ζεύγη οροδιαφέροντα για HSV-2 παρουσίασε υποτροπές σε 2.3% στην ομάδα placebo και σε 0.5% στην ομάδα βαλακυκλοβίρης [relative risk 0.23, 95% confidence interval (CI) 0.1-0.7, P=0.006]. Με ορομετατροπή, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 3.8% και 1.9%.

• relative risk 0.50, 95% (CI) 0.3–0.9, P=0.04.

• Προστασία ίδια σε άντρες και γυναίκες, άρχισε αμέσως. Corey L, et al. N Engl J Med 2004 Jan 1; 350(1):11–20.

Συναισθηματικό κόστος

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων μπορεί να είναι ένα σχετικά ήπιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα αλλά είναι πολύ ενοχλητικό, αντιαισθητικό και δυστυχώς μπορεί να υποτροπιάζει. Μερικές φορές ο συναισθηματικός πόνος είναι μεγαλύτερος από τον φυσικό. Κάποιοι που υποτροπιάζουν συχνά αισθάνονται ότι η σεξουαλική τους ζωή έχει καταστραφεί αλλά αυτό φυσικά δεν είναι αλήθεια. Ο ασθενής ενδέχεται να πάθει κατάθλιψη και άγχος, όχι μόνο επειδή μπορεί να πονά σε όλο του το σώμα, αλλά και επειδή ανησυχεί μήπως έχει κολλήσει την ασθένεια σε κάποιο άλλο άτομο του περιβάλλοντός του. Νιώθει επίσης τρομερή οργή για τον ερωτικό σύντροφο που του μετέδωσε το νόσημα.

Στη Βρετανία, το 2011, υπήρξε μια δικαστική απόφαση που αφορούσε τον έρπη των γεννητικών οργάνων. Το δικαστήριο επέβαλλε ποινή φυλάκισης 14 μηνών στον David Golding όταν η ερωτική του παρτενέρ Cara Scott του έκανε μήνυση επειδή της μετέδωσε τον ιό. Η απόφαση προκάλεσε διαμάχες στους ιατρικούς κύκλους. Ενώ έχουν υπάρξει διάφορες μηνύσεις στο παρελθόν για μετάδοση AIDS και Ηπατίτιδας C, αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποιος φυλακίστηκε διότι μετέδωσε ένα ήπιο νόσημα όπως είναι ο έρπης των γεννητικών οργάνων και μερικοί είπαν ότι ανοίγει ένας δρόμος μηνύσεων και για άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες όπως είναι η σύφιλη και τα χλαμύδια.

Έρπης γεννητικών οργάνων και εγκυμοσύνη

Ο έρπης των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και θανατηφόρες λοιμώξεις σε νεογνά των οποίων η μητέρα έχει ενεργό λοίμωξη στα γεννητικά της όργανα κατά την ώρα του τοκετού. Εάν μια γυναίκα έχει ενεργό λοίμωξη συστήνεται καισαρική τομή για να αποφευχθεί η μετάδοση και η μόλυνση του νεογνού. Ο έρπης κατά την εγκυμοσύνη πρέπει να διαγνωστεί αμέσως, γι’ αυτό αν η γυναίκα παρατηρήσει οποιοδήποτε σύμπτωμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή κοντά σ’ αυτήν, πρέπει αμέσως να κάνει εξετάσεις. Η μόλυνση από τον έρπη στην αρχή της εγκυμοσύνης, μπορεί να προκαλέσει αποβολή.

Η μετάδοση στο νεογνό μπορεί να γίνει είτε μέσα στην κοιλιά (ως έμβρυο, από τον πλακούντα), είτε τη στιγμή του τοκετού (από την επαφή του νεογνού με τον κόλπο και τα μολυσμένα υγρά). Φυσικά, το μωρό μπορεί να κολλήσει έρπη από την μητέρα του και αργότερα, από την επαφή που θα έχει μαζί της. Η μόλυνση του μωρού είναι κάτι σοβαρό διότι δεν έχει αναπτύξει ακόμα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα. Η συχνότητα του νεογνικού έρπητα δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες. Σύμφωνα με τις στατιστικές στη Βρετανία η συχνότητα είναι 1 μόλυνση προς 60.000 τοκετούς. Διαφέρει ωστόσο από χώρα σε χώρα και από πόλη σε πόλη, για παράδειγμα στην Καλιφόρνια είναι 1 μόλυνση προς 8,700 τοκετούς. Στις ΗΠΑ περίπου 1,000 βρέφη μολύνονται από έρπη κάθε χρόνο και τα μισά από αυτά πεθαίνουν ή παθαίνουν σοβαρή εγκεφαλική ζημιά.

Το πρόβλημα είναι ότι πολλές γυναίκες δεν συνειδητοποιούν ότι μπορεί να έχουν εκδηλώσει τη νόσο στα γεννητικά τους όργανα επειδή δεν φαίνονται οι φουσκάλες, αντίθετα με τους άνδρες στους οποίους είναι άμεσα ορατές. Επιπλέον, επειδή ο βλεννογόνος του κόλπου διαφέρει από το υπόλοιπο δέρμα (δεν έχει όλες τις στιβάδες του δέρματος), οι φουσκάλες σπάνε πιο γρήγορα και η πληγή που απομένει επουλώνεται γρηγορότερα. Ακόμη, οι τυχόν υποτροπές του έρπη συχνά παρουσιάζονται κατά την έμμηνο ρύση και αυτός είναι ένας άλλος λόγος που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή η λοίμωξη.

Οι Ανησυχίες γύρω από τον έρπητα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τείνουν να σχετίζονται με τον κίνδυνο νεογνικής λοίμωξης . Ο Διάχυτος μητρικός έρπης στην εγκυμοσύνη (από γεννητικών οργάνων ή μόλυνση των χειλέων του στόματος) είναι σπανιότατος , αλλά μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή . Η ιαιμία στη μητέρα κατά τη διάρκεια της πρωτοπαθούς λοίμωξης μπορεί να οδηγήσει σε νεογνική πολυοργανική διαταραχή με σημαντική θνησιμότητα. Η διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει εάν οι φυσαλιδώδεις δερματικές βλάβες είναι σπάνιες ή απούσες . Ο Νεογνικός έρπης είναι μια σπάνια αλλά δυνητικά σοβαρή λοίμωξη, η οποία μπορεί να σχετίζεται με σημαντική νοσηρότητα και θνησιμότητα . Το 90% των λοιμώξεων νεογνών με έρπητα έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια του τοκετού μέσω της άμεσης επαφής με μολυσμένες εκκρίσεις των γεννητικών οργάνων. Σε 5% των περιπτώσεων η μόλυνση έχει αποκτηθεί στη μήτρα (είτε μέσω λοίμωξης που ανεβαίνει από τον κόλπο ή διαπλακουντιακά δευτεροπαθώς από την μητρική της ιαιμία) και στο 5% των περιπτώσεων η λοίμωξη έχει αποκτηθεί μετά τον τοκετό . Η Πρωτοπαθής μητρική λοίμωξη πριν από την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης μπορεί να σχετίζεται με αποβολή , και στη δεύτερο και τρίτο τρίμηνο μπορεί να σχετίζεται με πρόωρο τοκετό. Σπάνια , η πρωτοπαθής μητρική λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε διάχυτη λοίμωξη του εμβρύου με βλάβες του δέρματος , χοριοαμφιβληστροειδίτιδα ή μικροκεφαλία ή υδροκεφαλία . Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για αυτά τα βρέφη είναι πολύ κακές . Μια μειοψηφία με την καθυστερημένη ενδομήτρια λοίμωξη HSV θα εμφανιστεί κατά τον τοκετό με δερματικές βλάβες ή βλάβες στα μάτια . Η πρόγνωση για επιτυχημένη αντι-ιική θεραπεία σε αυτά τα βρέφη είναι πολύ καλύτερη από ότι για τα νεογέννητα με πιο μακροχρόνια ενδομήτρια λοίμωξη .
Η υποτροπιάζουσα νόσος (νόσος για δεύτερη και τρίτη φορά) , όπου ο HSV δεν εκκρίνεται κατά τον τοκετό , δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις για το νεογνό . Ο κίνδυνος της ενδομήτριας εμβρυϊκής λοίμωξης από επαναλαμβανόμενες μητρικές υποτροπές λοίμωξης HSV φαίνεται να είναι πολύ χαμηλός .

Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τον κίνδυνο ενός νεογέννητου με νόσηση από HSV κατά τη στιγμή του τοκετού , και ο πιο σημαντικός είναι κατά πόσον η μητέρα έχει νεοαποκτηθείσες ή επαναλαμβανόμενες γεννητικές βλάβες Ο μεγαλύτερος κίνδυνος περιγεννητικής μετάδοσης είναι όταν μια οροαρνητική γυναίκα έχει ένα πρωτεύον επεισόδιο έρπητα των γεννητικών οργάνων κοντά ή κατά τη στιγμή της παράδοσης. Υπό αυτές τις συνθήκες ο κίνδυνος της νεογνικής λοίμωξης HSV είναι 57% .

Αν και η επανενεργοποίηση του HSV-1 είναι μικρότερη από εκείνη του HSV-2, υπάρχει απόδειξη ότι αν επανενεργοποιηθεί ο HSV-1 μπορεί να μεταδοθεί πιο εύκολα στο νεογνό. Οι αναπτυξιακές ανωμαλίες είναι λιγότερο συχνές σε νεογέννητα επιζώντα της λοίμωξης HSV-1 σε σύγκριση με τον HSV-2 . Η θνησιμότητα της διάχυτης λοίμωξης είναι παρόμοια και απαιτούνται οι ίδιες στρατηγικές για την πρόληψη και των δύο HSV-1 και HSV-2 . Οι ρυθμοί μετάδοσης είναι χαμηλότεροι για τις γυναίκες που αποκτούν έρπη πριν την εγκυμοσύνη, με τον κίνδυνο να είναι περίπου 0,05% για τις γυναίκες αυτές που δεν έχουν σημάδια ή συμπτώματα στον τοκετό . Αν οι βλάβες είναι παρούσες κατά τον τοκετό , υπάρχει ένας μικρός , αλλά ακόμα υπαρκτός κίνδυνος μετάδοσης 0,25 έως 3% . Ο κίνδυνος είναι μικρός λόγω της προστασίας από μητρικά αντισώματα που διέρχονται από τον πλακούντα . Συγκεκριμένα, ο κίνδυνος για μετάδοση επανενεργοποιηθείσας λοίμωξης HSV-2 φαίνεται να είναι λιγότερο από 1% - 0,5% .

Θεραπεία του γεννητικού έρπητα κατά την κύηση

Πρώτο επεισόδιο:
• Aciclovir 400mg από το στόμα 3 φορές την ημέρα για 7 ημέρες.

Πρώτο επεισόδιο (σοβαρή ασθένεια) ή σε ανοσοκαταστολή:
• Acyclovir 5 mg / kg IV (πάνω από 60 λεπτά) 8-ώρα μέχρι να είναι σε θέση να στραφεί σε θεραπεία από το στόμα , με βάση τα συμπτώματα .

Υποτροπιάζουσα κατασταλτική θεραπεία της νόσου:
• Acyclovir 400mg από το στόμα 3 φορές την ημέρα . Συχνότερη δοσολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί λόγω της αυξημένης εκκαθάρισης στην εγκυμοσύνη .

Τρόπος τοκετού όταν συνυπάρχουν ερπητικές βλάβες

Σε μια μεγάλη προοπτική μελέτη σε γυναίκες στις οποίες ελήφθησαν καλλιέργειες για έρπητα κατά τη διάρκεια του τοκετού , ο έρπης γυναικών απομονώθηκε σε 202 γυναίκες και συνολικά η νεογνική μετάδοση συνέβη σε 10 (5%) . Η καισαρική τομή μείωσε σημαντικά το ποσοστό μετάδοσης του HSV σε γυναίκες από τις οποίες απομονώθηκε HSV (1 από 85 [1,2%] με καισαρική έναντι 9 από 117 [7,7%] με κολπικό τοκετό). Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε καμία από τις 140 (0 από 140) γυναίκες με επανενεργοποίηση HSV-2 δεν μετάδωσαν την μόλυνση στο νεογνό σε σύγκριση με 2 από 11 γυναίκες με επανενεργοποίηση HSV-1. Γενικά , η επανενεργοποίηση του HSV-1 φαίνεται να είναι περισσότερο επικίνδυνη από την επανενεργοποίηση του HSV-2 όσον αφορά στην νεογνική μετάδοση . [Brown ZA, Wald A, et al. Effect of serologic status and cesarean delivery on transmission rates of herpes simplex virus from mother to infant. JAMA, 2003 Jan 8;289(2):203-9 ] .

Οι παράγοντες κινδύνου για νεογνική λοίμωξη HSV περιλαμβάνουν

Α) πρώτου επεισοδίου λοίμωξη

Β) Συνύπαρξη Ερπητικών Βλαβών Κατά Τον Τοκετό

Γ) HSV-1 αντί για HSV-2 κατά τον τοκετό

Δ)Χρήση επεμβατικής προγεννητικής παρακολούθησης (αμνιοκέντηση)

Ε) Πρόωρος τοκετός και νεαρή ηλικία της μητέρας

Νεογνικός έρπης, σοβαρές επιπλοκές

• Μετάδοση κυρίως κατά τον τοκετό
• Στάνταρ πρακτική σε παρουσία ερπητικών βλαβών κατά τον τοκετό: καισαρική τομή
• Κατασταλτική θεραπεία: Ακυκλοβίρη, per os, 400mg ΒID
• Οροθετικές για HSV, δε συνιστάται κατασταλτική θεραπεία
• Υποτροπιάζων έρπης γεννητικών οργάνων: 1-4% πιθανότητα μετάδοσης στο νεογνό, δε συνιστάται κατασταλτική θεραπεία
• Πρωτολοίμωξη
• 1ο-2ο τρίμηνο κατασταλτική θεραπεία τον τελευταίο μήνα της κύησης χωρίς έγκριση
• 3ο τρίμηνο αυξημένη πιθανότητα μετάδοσης (20-50% στις 6 τελευταίες εβδομάδες)
• Καισαρική/κατασταλτική

Αν έχω αντισώματα κατά HSV-1 προφυλάσσεται το νεογνό και από HSV-2 ;

Τα μητρικά αντισώματα HSV-1 δεν προσφέρουν σημαντική προστασία κατά του HSV-2 . [Brown EL, Gardella C, et al. Effect of maternal herpes simplex virus (HSV) serostatus and HSV type on risk of neonatal herpes. Acta obstetricia et gynecologica Scandinavica, 2007;86(5):523 – 9 ] .

Πήρα Zovirax στην αρχή της εγκυμοσύνης . Πρέπει να φοβάμαι ;

Οχι .

Τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω του μητρώου εγκυμοσύνης Aciclovir (1984-1999) αναφέρουν ότι τα παρατηρούμενα ποσοστά και τα είδη των γενετικών ανωμαλιών για τις εγκυμοσύνες που εκτίθενται σε ακυκλοβίρη, δεν διέφεραν σημαντικά από εκείνα στο γενικό πληθυσμό .[ Stone KM, Reiff-Eldridge R, et al. Pregnancy outcomes following systemic prenatal acyclovir exposure: Conclusions from the international acyclovir pregnancy registry, 1984-1999. Birth Defects Res A Clin Mol Teratol, 2004 Apr;70(4):201-7 ] .

Ορισμένες μελέτες σχετικά με τη χρήση της βαλακυκλοβίρης (ένα προφάρμακο της ακυκλοβίρης) από τις 36 εβδομάδες κύησης και μετά έχουν ασχοληθεί και με θέματα τοξικότητας αλλά επίσης δεν εντόπισαν καμμία ανησυχία για την ασφάλεια στην μητέρα, ή στο έμβρυο ή στο νεογνό .54,71 [Andrews WW, Kimberlin DF, et al. Valacyclovir therapy to reduce recurrent genital herpes in pregnant women. Am J Obstet Gynecol, 2006 Mar 1;194(3):774-81 ] . [ Smith JR, Cowan FM, et al. The management of herpes simplex virus infection in pregnancy. Br J Obstet Gynaecol, 1998 Mar;105(3):255-60 ] .Η παρακολούθηση στα νεογνά περιλαμβάνει την εκτίμηση των λευκών αιμοσφαιρίων, την νεφρική και την ηπατική λειτουργία. Οι μελέτες για την ακυκλοβίρη και βαλακυκλοβίρη σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, είναι καθησυχαστικές .Ενώ η ακυκλοβίρη δεν έχει άδεια για χρήση κατά την κύηση, υπάρχουν σημαντικά κλινικά στοιχεία που υποστηρίζουν την ασφάλεια της . Οι γυναίκες που έχουν εκτεθεί ακούσια σε ακυκλοβίρη στην αρχή της εγκυμοσύνης μπορεί να ενημερωθούν ότι οι διαθέσιμες πληροφορίες είναι καθησυχαστικές και ότι η χρήση της ακυκλοβίρης , μπορεί να συνιστάται καί στην εγκυμοσύνη , όπου έχει κλινική ένδειξη .[ 72. Pasternak Br, Hviid A. Use of Acyclovir, Valacyclovir, and Famciclovir in the First Trimester of Pregnancy and the Risk of Birth Defects. JAMA, 2010 August 25, 2010;304(8):859-66 ] .

Μπορώ να πάρω Zovirax όταν θηλάζω ;

Χρήση Zovirax / ακυκλοβίρης και θηλασμός : Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής έχει εγκρίνει τη χρήση της ακυκλοβίρης για τη θεραπεία του πρώτου επεισοδίου ή υποτροπιάζοντα έρπητα των γεννητικών οργάνων σε μητέρες που θηλάζουν. Παρά το γεγονός ότι οι συγκεντρώσεις είναι υψηλές στο μητρικό γάλα και το μωρό, η τοξικότητα είναι χαμηλή . [Sheffield JS, Fish DN, et al. Acyclovir concentrations in human breast milk after valaciclovir administration. Am J Obstet Gynecol, 2002 Jan 1;186(1):100-2 ] .

Ξέρει ο σύντροφός μου ότι έχει έρπη ;

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι νοσούν με ασυμπτωματικό τρόπο , ή τουλάχιστον περνούν τη νόσο «στα μαλακά» . Αυτό σημαίνει ότι βγάζουν πολύ λίγες βλάβες , αυτές πονούν ελάχιστα και έτσι η νόσος μπορεί να περάσει απαρατήρητη στον ένα σύντροφο .

Η επιδημιολογκή πραγματικότητα είναι ότι περίπου το 80% των ανθρώπων με έρπη ΔΕΝ το ξέρουν ότι έχουν έρπη .

Ο σύντροφός μου έχει έρπη . Τί να κάνω ;

Να αποφύγετε τις επαφές , να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνει αγωγή και οτι η διάγνωση είναι σωστή (με εργαστηρικά τέστ) , να προσέξετε ότι πλένει τα χέρια του και την πάσχουσα ή τις πάσχουσες περιοχές και να αποφύγετε την εγκυμοσύνη ή αν είστε ήδη έγκυος να επικοινωσήσετε άμεσα με το γιατρό σας . Αν η διάγνωση είναι βεβαία , να αρχίσετε και εσείς αγωγή για το ίδιο χρονικό διάστημα , ακόμα και αν δεν έχετε έρθει σε επαφή . Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να «περάσετε» την πρώτη προσβολή της νόσου «ομαλά» , έχοντας αποκτήσει σημαντικό πλεονέκτημα ανοσίας για μελλοντική εγκυμοσύνη . Ουδέν κακόν αμιγές καλού . Αν πιστεύετε ότι υπάρχει κίνδυνος και για παρεμφερή νοσήματα , να πείσετε τον σύντροφο να εξεταστεί . Θυμηθείτε ότι 1 στους 4 ανθρώπους πάνω από τα 12 έτη έχει αντισώματα για έρπη , που σημαίνει ότι κάποτε είχε νοσήσει , έστω και πολύ ομαλά .

Τι είναι η αυτο-μόλυνση ;

Κάποιος που έχει για πρώτη φορά έρπητα χειλέων προσώπου (HSV1) μπορεί με τα δάκτυλά του να μεταφέρει τον δικό του έρπη στα γεννητικά του όργανα . Ετσι , χωρίς σεξουαλική επαφή , μπορεί κάλλιστα να αποκτήσει ένα νόσημα με την «άδικη» σφραγίδα του «σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος» . Το μείζων πρόβλημα με τον έρπητα χειλέων προσώπου είναι η φλεγμονή του ματιού (οφθαλμικός έρπης) που μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλο πρόβλημα . Το ίδιο μπορεί να συμβεί με τον γεννητικό έρπη σε μια αντίστροφη πορεία . Αυτά τα γεγονότα περιγράφονται με τον όρο «αυτο-μόλυνση» . Η θεραπεία συνίσταται πάλι σε αντι-ιικά φάρμακα που καταστέλλουν τον ιό , σε επαρκή δοσολογία και διάρκεια , ιδιαίτερα στην πρωτολοίμωξη . Το συχνό πλύσιμο των χεριών είναι απαραίτητο καθώς και το πλύσιμο της πάσχουσας περιοχής . Πέραν της πρωτολοιμώξεως , η αυτο-μόλυνση είναι σπανιότατη . Παρατηρούνται π.χ. μικρές υποτροπές επιχείλιου έρπητα αλλά δεν παρατηρούνται περιπτώσεις οφθαλμικού έρπητα . Ο φόβος υπάρχει μόνον στην πρώτη φορά . Ιδιαίτερα σημαντική είναι η πρωτολοίμωξη στην εγκυμοσύνη , πράγμα που θα αναλυθεί εκτενέστερα παρακάτω . Οι υποτροπές αντιμετωπίζονται με τα ίδια φάρμακα για μικρότερο χρονικό διάστημα .

Ο γεννητικός έρπητας υποτροπιάζει ;

Ναι . Ο έρπης ζεί μέσα στα νευρικά κύτταρα και όταν βρεί ευκαιρία μπορεί να υποτροπιάσει . Η ευκαιρία δίδεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα πέφτει . Μερικοί άνθρωποι έχουν μόνον μία υποτροπή στη ζωή τους . Είναι λογικό να περιμένει κανείς ότι μετά την πρωτη προσβολή , μπορεί να έχει μία υποτροπή μέσα σε 6-12 μήνες . Κατόπιν τούτου , μπορεί να μην έχει καμμία υποτροπή . Οταν όμως το ανοσοποιητικό σύστημα νοσήσει (όπως για παράδειγμα στο AIDS) ή όταν λαμβάνονται φάρμακα ανοσοκαταστολής (για μεταμοσχεύσεις οργάνων , ρευματοπάθειες κλπ) τότε οι υποτροπές είναι συχνότερες και εντονότερες . Σε ανθρώπους που δεν εχουν τέτοιου είδους προβλήματα , μετά το ετος από την πρωτη προσβολή είναι σπάνιες .