Μαιευτική Γυναικολογική Μέριμνα
Εμπορικό Ονομα : Ciproxin
Κατηγορία FDA : C
Κατηγορία Γαλουχιας AAP:L3
Κατηγορία κατά FDA C σημαίνει
α)Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει δυσμενείς επιπτώσεις και δεν υπάρχουν επαρκείς και καλά ελεγχόμενες μελέτες σε έγκυες γυναίκες
ή
β) Δεν έχουν γίνει μελέτες σε ζώα και δεν υπάρχουν επαρκείς και καλά ελεγχόμενες μελέτες σε έγκυες γυναίκες.
Κατηγορία Γαλουχίας L3 σημαίνει «Σχετικά ασφαλή»
Ciprofloxacin (Ciproxin) Εμβρυϊκός Κίνδυνος
Ανήκει στην κατηγορία των κινολονών .
Θα ήταν προτιμότερο να αποφεύγονται κατά την κύηση, χωρίς να είναι απαραίτητη η διακοπή της σε τυχαία λήψη τους,
ενώ θεωρούνται συμβατές με το θηλασμό. Κρίνεται όμως απαραίτητη η χορήγησή τους σε περιπτώσεις λοιμώξεων
από ανθεκτικά στελέχη στα αντιβιοτικά πρώτης επιλογής, καθώς και σε επιπλεγμένες λοιμώξεις του αναπνευστικού και του ουροποιητικού.
Η προγεννητική χορήγηση των ουσιών αυτών δε φαίνεται να αυξάνει το ποσοστό συγγενών ανωμαλιών. Οι ανωμαλίες που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα δεν παρουσιάζουν κάποια συγκεκριμένη μορφή. Στις περιπτώσεις δε που επαναλαμβάνονται κάποιες ανωμαλίες , αυτές δεν έχουν ομοιογένεια.
Για την αντιμετώπιση λοιμώξεων του ουροποιητικού και του αναπνευστικού συνιστάται η χρησιμοποίηση ασφαλέστερων ουσιών για το έμβρυο όπως: πενικιλλίνες, κεφαλοσπορίνες και ερυθρομυκίνη. Οι κινολόνες πρέπει να χορηγούνται μόνο στις περιπτώσεις ανθεκτικών στελεχών και σε επιπλεγμένες λοιμώξεις.
Στις περιπτώσεις ανθεκτικών στελεχών στα ασφαλή αντιβιοτικά και σε επιπλεγμένες περιπτώσεις συνιστάται μέχρι τη 15η εβδομάδα κύησης η δοξυκυκλίνη. Μετά την ανωτέρω περίοδο, η οποία συμπίπτει με την ολοκλήρωση της οργανογέννεσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν η σιπροφλοξασίνη ή η νορφλξαίνη για τς οποίες έχουε μεγαλύτερη εμπειρία.
Η τυχαα λήψη των ανωτέρω ουσιών, ακόμη και στο 1ο τρίμηνο δεν αποτελεί ένδειξη διακοπής της κύησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνιστάται αναλυτικός υπερηχογραφικός έλεγχος.
Καθότι τα στοιχεία μας δεν είναι ακόμη επαρκή, κυρίως στην παρακολούθηση των εκτεθέντων νεογνών για τυχόν βλάβες του αρθρικού χόνδρου, όπως αυτό έχει επιβεβαιωθεί στα νεαρά πειραματόζωα, φρόνιμο θα ήταν να αποφεύγονται κατά την κύηση και το θηλασμό.
Σε πρόσφατη εργασία η χορήγηση των φθοριοκινολονών δεν επέφερε μυοσκελετικές δυσλειτουργίες στα εκτεθέντα νεογνά και δεν αύξησε τα ποσοστά των συγγενών ανωμαλιών.
Χρειάζονται περισσότερες μελέτες οι οποίες να εξετάζουν τυχόν συσχέτιση των φθοριοκινολονών με τις παρακάτω συγγενείς ανωμαλίες:
Μείζονα ελλείμματα προσθίου κοιλιακού τοιχώματος.
Ελάσσονες ανωμαλίες ουρογεννητικού συστήματος.
Μικρομελία.
Ελλείμματα μεσοκοιλιακού και μεσοκολπικού διαφράγματος.
Η πολυκεντρική μελέτη του Ευρωπαϊκού δικτύου καταγραφής τερατογόνων ουσιών, γνωστού με τα αρχικά ENTIS
(European Network of Teratology Information Service) ήταν μια προοπτική αλλά μη ελεγχόμενη μελέτη ,
και σε αυτήν περιγράφονται τα ευρήματα των γυναικών που εκτέθηκαν σε κινολόνες ουσίες, χωρίς να συγκρίνονται
με τα αντίστοιχα ευρήματα ομάδας ελέγχου μη εκτεθειμένης στις κινολόνες. Στην ανωτέρω μελέτη έλαβαν μέρος συνολικά
επτά χώρες με δέκα Πανεπιστημιακά ιδρύματα. Για την Ελλάδα συμμετείχε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Στη μελέτη αυτή επί συνόλου 549 κυήσεων εκτέθηκαν στη νορφλοξασίνη 325 γυναίκες, 95 στην οφλοξασίνη,
71 στη σιπροφλοξασίνη και 58 στη πεφλοξασίνη. Εκτέθηκαν κατά το πρώτο τρίμηνο 509 εγκυμονούσες,
22 κατά τα υπόλοιπα τρίμηνα και για 18 γυναίκες δεν αναφέρεται η χρονική στιγμή της έκθεσης.
Όσον αφορά στην έκβαση της κύησης, αναφέρονται 415 ζώντα νεογνά εκ των οποίων: 356 τελειόμηνα,
15 πρόωρα ( μικρότερο από 37 εβδομάδες), 6 με υπολειπόμενη ανάπτυξη (IUGR μικρότερα από την10η εκατοστιαία θέση),
18 περιπτώσεις με διάφορες παθήσεις,
όπως θρομβοκυττοπενία, προβλήματα ακοής, αναπνευστική δυσχέρεια, ίκτερος κ.λπ. και 20 νεογνά με συγγενείς ανωμαλίες.
Εκτός των 415 ζώντων νεογνών αναφέρονται και 56 περιπτώσεις παλίνδρομων κυήσεων ή αποβολών με 5 έμβρυα με συγγενείς ανωμαλίες
Τα δοσολογικά σχήματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν για τη νορφλοξασίνη 400 - 800mg ,
για τη σιπροφλοξασίνη 500 - 1000mg μέχρι και 2000 mg/ημ και για την οφλοξασίνη 200 - 400mg.
Οι δόσεις της πεφλοξασίνης δεν αναφέρονται. Η διάρκεια της θεραπείας δεν υπερέβαινε σε όλες τις περιπτώσεις τις 10 ημέρες.
Πρέπει να αναφέρουμε ότι σε αυτή την εργασία εκτός από τα αποτελέσματα των 549 γυναικών,
έχουμε και τα αποτελέσματα των 155 περιπτώσεων που εκτέθηκαν στη σιπροφλοξασίνη, όπως αναφέρονται στα στοιχεία του
Αρχείου της Εταιρείας Bayer. Μερικές από τις περιπτώσεις αυτές μνημονεύονται επίσης και στην εργασία του Bromford JAL., 1993.
Από τις επιπλέον αναφορές είχαμε 116 περιπτώσεις με προοπτική καταγραφή και 25 αναφορές συγγενών ανωμαλιών από αναδρομική μελέτη,
δηλαδή εντοπισμό των ανωμαλιών μετά τον τοκετό.
Από τις 549 διαπιστωμένες κυήσεις της μελέτης ENTIS που εκτέθηκαν στις φθοριοκινολόνες καταγράφονται,
όπως αναφέραμε, συνολικά 25 περιπτώσεις νεογνών με συγγενείς ανωμαλίες, ποσοστό 4,8%. Οι 20 περιπτώσεις
αφορούσαν ζώντα νεογνά και οι 5 ήταν από υλικό αποβολών ή διακοπών κυήσεως. Το μεγαλύτερο ποσοστό συγγενών ανωμαλιών
(19 περιπτώσεις, 4,9%) καταγράφηκε μετά από έκθεση κατά το πρώτο τρίμηνο στις κινολόνες.
Από τις 116 προοπτικές καταγραφές (91 ζώντα νεογνά και 15 αποβολές) της Bayer περιγράφονται 6 νεογνά
με συγγενείς ανωμαλίες και μία περίπτωση, από το υλικό των αποβολών, νεογνού με ακαρδία.
Από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων μπορούμε να κάνουμε ορισμένες παρατηρήσεις.
Καταρχάς δε διαπιστούται συγκεκριμένης μορφής επαναλαμβανόμενη ανωμαλία, η οποία να ισχυροποιεί τη συσχέτιση
με συγκεκριμένη ουσία. Στην υποομάδα που εκτέθηκε στην οφλοξασίνη, αν και παρατηρείται μια αυξημένη συχνότητα
(11,9% μεταξύ των εκτεθέντων νεογνών) ανωμαλιών του ουρογεννητικού συστήματος, εντούτοις και εδώ υπάρχει
μεγάλη ετερογένεια και κυρίως είναι ελάσσονος μορφής ανωμαλίες (κρυψορχία, βουβωνοκήλη κ.λπ.).
Στην αναδρομική καταγραφή αναφέρονται τρεις περιπτώσεις με μικρομελία διαφόρου μορφής,
όμως η χρονική στιγμή έκθεσης δεν ενισχύει τη σχέση αιτίας - βλάβης.
Εκτός από τις ανωτέρω συγγενείς ανωμαλίες (βλάβες ουρογεννητικού, μικρομελία),
οι οποίες αν και ετερογενείς παρουσιάσθηκαν με κάπως αυξημένη συχνότητα, αναφέρονται
επίσης τρεις περιπτώσεις με μείζονες και δύο με ελάσσονες ανωμαλίες προσθίου κοιλιακού τοιχώματος
(οι δύο μείζονες είναι οι περιπτώσεις που αναφέρονται από τους Bach C. και συν.3).
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία της ανωτέρω μελέτης, καθώς και αυτών από την ανάλυση
38 περιπτώσεων της προοπτικής ελεγχόμενης μελέτης των Berkovitch M. και συν.,
η προγεννητική χορήγηση των νεότερων κινολονών δεν φαίνεται να συσχετίζεται με αύξηση του ποσοστού συγγενών ανωμαλιών .
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της πολυκεντρικής μελέτης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Τερατογόνων ουσιών,
η τυχαία προγεννητική έκθεση στις κινολόνες δεν αποτελεί ένδειξη διακοπής της κύησης. Πάρα ταύτα,
χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την ανεύρεση πιθανής συσχέτισης των ουσιών αυτών με τις προαναφερθείσες
ανωμαλίες (κοιλιακού τοιχώματος, ουρογεννητικού και άκρων). Σύμφωνα όμως με τους συγγραφείς,
καθώς τα υπάρχοντα στοιχεία είναι ανεπαρκή και κυρίως επειδή δεν υπάρχουν δεδομένα από παρακολούθηση των εκτεθέντων νεογνών,
όσον αφορά κυρίως στις επιπτώσεις των κινολονών στον αρθρικό χόνδρο (όπως έδειξαν μελέτες σε νεαρά πειραματόζωα) φρόνιμο
θα ήταν να αποφεύγονται κατά την κύηση. Στις, περιπτώσεις δε λοιμώξεων του αναπνευστικού και ουροποιητικού,
θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ασφαλέστερες ουσίες όπως οι πενικιλλίνες, οι κεφαλοσπορίνες .
Θηλασμός
Διέρχονται τον πλακούντα κα έχει διαπιστωθεί ότι ο περισσότερες απεκκρίνονται στο γάλα .
Σε ανασκόπηση στις ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε το 2006,
η χρήση της σιπροφλοξασίνης θεωρείται συμβατή με το θηλασμό ,
αν και συστήνεται να συνεκτιμάται ο κίνδυνος τοξικότητας σε σχέση με την ένδειξη χορήγησης αντιβίωσης .
[Nahum GG, Uhl K, Kennedy DL.Antibiotic use in pregnancy and lactation: what is and is
not known about teratogenic and toxic risks.Obstet Gynecol. 2006 May; 107(5):1120-38 ]
Νοσολογικές Ενδείξεις
Οι κινολόνες αποτελούν μια πολύτιμη κατηγορία φαρμάκων για την αντιμετώπιση πλήθους λοιμώξεων.
Εμφανίζουν βακτηριοκτόνο δράση έναντι όλων των εντεροβακτηριδίων, των ναϊσσεριών και του σταφυλοκόκκου.
Στο αντιμικροβιακό φάσμα των φθοριοκινολονών περιλαμβάνονται επίσης τα:
Acinetobacter, Pseudomonas, Rickettsia conorii, Coxiella burnettii, αρκετά στελέχη Mycobacterium tuberculosis, χλαμυδίων
και Mycoplasma hominis. Δεν έχουν δράση έναντι σταφυλοκοκκικών στελεχών ανθεκτικών στη μεθικιλλίνη
και έχουν μικρή ή ανύπαρκτη δράση έναντι στρεπτοκόκκων και αναερόβιων.
INTERPRETATION |
|
A |
Adequate, well-controlled
studies in pregnant women have not shown an increased risk of
fetal abnormalities to the fetus in any trimester of pregnancy. |
B |
Animal studies have
revealed no evidence of harm to the fetus, however, there are no
adequate and well-controlled studies in pregnant women. |
C |
Animal studies have shown
an adverse effect and there are no adequate and well-controlled
studies in pregnant women. |
D |
Adequate well-controlled or
observational studies in pregnant women have demonstrated a risk
to the fetus. However, the benefits of
therapy may outweigh the potential risk. For example, the drug
may be acceptable if needed in a life-threatening situation or
serious disease for which safer drugs cannot be used or are
ineffective. |
X |
Adequate well-controlled or
observational studies in animals or pregnant women have
demonstrated positive evidence of fetal abnormalities or risks. The use of the product is
contraindicated in women who are or may become pregnant. |
Κατηγορία |
Ερμηνεία |
A |
Επαρκείς, καλά ελεγχόμενες
μελέτες σε έγκυες γυναίκες δεν έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο
συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο, σε κάθε τρίμηνο της εγκυμοσύνης. |
B |
Μελέτες σε ζώα δεν
αποκάλυψαν καμία ένδειξη βλάβης στο έμβρυο, όμως, δεν υπάρχουν
επαρκείς και καλά ελεγχόμενες μελέτες σε έγκυες γυναίκες. Ή Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει
μια αρνητική επίδραση, αλλά επαρκείς και καλά ελεγχόμενες
μελέτες σε έγκυες γυναίκες έχουν αποτύχει να αποδείξουν τον
κίνδυνο για το έμβρυο σε κάθε τρίμηνο. |
C |
Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει
δυσμενείς επιπτώσεις και δεν υπάρχουν επαρκείς και καλά
ελεγχόμενες μελέτες σε έγκυες γυναίκες. Ή Δεν έχουν γίνει μελέτες σε
ζώα και δεν υπάρχουν επαρκείς και καλά ελεγχόμενες μελέτες σε
έγκυες γυναίκες. |
D |
Επαρκείς καλά ελεγχόμενες
μελέτες παρατήρησης σε έγκυες γυναίκες έδειξαν κίνδυνο για το
έμβρυο. Ωστόσο, τα οφέλη της
θεραπείας μπορεί να αντισταθμίζουν τους πιθανούς κινδύνους. Για
παράδειγμα, το φάρμακο μπορεί να είναι αποδεκτό, αν χρειαστεί σε
μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή ή σοβαρή ασθένεια για την
οποία ασφαλέστερα φάρμακα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή είναι
αναποτελεσματικές. |
X |
Επαρκείς καλά ελεγχόμενες
μελέτες παρατήρησης ή σε ζώα ή έγκυες γυναίκες έχουν δείξει
θετικά στοιχεία για ανωμαλίες ή κινδύνους. Η χρήση του προϊόντος
αντενδείκνυται σε γυναίκες που είναι ή μπορεί να μείνουν έγκυες. |
Κατηγορία |
Γαλουχία |
L1 |
«Απόλυτα ασφαλή» Ελεγχόμενες έρευνες δε μπόρεσαν να
αποδείξουν πιθανό κίνδυνο. Παράδειγμα αυτής της ομάδας είναι η
ακεταμινοφαίνη. |
|
«Ασφαλή» Τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής έχουν
μελετηθεί σε μικρό πληθυσμό γυναικών και δεν παρουσίασαν
παρενέργειες στο νεογνό. |
L3 |
«Σχετικά ασφαλή» Δεν υπάρχουν ελεγχόμενες έρευνες κατά τη
διάρκεια του θηλασμού, ωστόσο ο κίνδυνος παρενεργειών στο νεογνό
μπορεί να υφίσταται. |
L4 |
«Πιθανόν επιβλαβή» Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα φάρμακα της
κατηγορίας αυτής είναι επιβλαβή για το νεογνό. Μπορούν όμως να
χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις που κινδυνεύει η ζωή της μητέρας.
Παράδειγμα αυτής της ομάδας είναι το λίθιο και τα παράγωγα
εργοταμίνης. |
L5 |
«Επιβλαβή» Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρές παρενέργειες στο θηλάζον νεογνό. Τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής αντενδείκνυνται κατά το θηλασμό. |